Behoorlijk nerveus was ik, toen ik mijn eerste gesprek had met mijn eigen cliënt. Met de budgetbeheerder wiens portefeuille ik overnam had ik al wat kennismakingsgesprekken gevoerd maar met deze jongeman had ik alleen e-mailcontact gehad. Vandaag zouden we persoonlijk kennismaken.
‘Kan het wel een beetje snel want ik heb hier helemáál geen tijd voor’, galmde het door de hal. Slik. Ik had voor mijn allereerste gesprek met een client perfect voorbereid hoe ik het gesprek zou gaan voeren. Je kent het wel, welkom heten en geruststellen, introductie, kern van het verhaal, samenvatten en afronden. Deze houding kwam totaal onverwacht. In een split-second moest ik besluiten hoe ik hierop zou reageren. ‘Nou, het leek me leuk om even kennis te maken, maar als je daar geen zin in hebt dan doen we dat niet’, antwoordde ik met een glimlach. En ik meende het ook, want hij mocht ook gewoon vertrekken. Hij krabbelde terug en we liepen naar de spreekkamer.
Mijn lijstje met bespreekpunten had ik maar even opzij geschoven. Hij begon gelijk te praten. Hij zat al jaren in de financiële sores en was naar eigen zeggen omringd met onbetrouwbare hulpverleners. Hij had het gevoel dat de hele wereld tegen hem was en ik was daar -bij voorbaat- bij aangesloten. Ik liet hem rustig zijn verhaal doen en hoorde dat zijn onrust en wantrouwen voornamelijk voortkwam uit onwetendheid. Hij begreep niet hoe het in zijn werk ging, het schuldhulptraject. Het was hem ongetwijfeld door alle collega’s uit het werkveld uitgelegd, maar het was simpelweg niet bij hem binnengekomen. Ik legde hem in eenvoudige taal uit dat het niet zo is dat je je meldt bij een schuldhulpverlener en dan per direct in een schuldregeling zit. Hij mopperde dat hij was opgelicht want hij was al wel anderhalf jaar aan het lijntje gehouden en er was nooit geld, ‘ook geen vakantiegeld!’ riep hij boos. Nee, dat klopt, want hij had geen werk en hij had nooit een uitkering aangevraagd. Aangereikte hulp voor het aanvragen van uitkering en minimaregelingen wees hij steevast af want: onbetrouwbaar in zijn ogen.
De hele voorgeschiedenis was mij niet in detail bekend want ik was net gestart in mijn functie. Ik vertelde wat ik op dat moment wel wist over zijn dossier en probeerde ik hem met eenvoudige woorden uit te leggen. Er was bovendien helemaal geen sprake van oplichting. Hij ontving ook iedere maand zijn bankafschriften waarop hij zelf kon zien wat er met zijn geld gebeurde. ‘Ja, maar die lees ik niet’, was zijn reactie.
Het bleek een interessante jongen met dito dossier waar ik vooral van leerde dat je niet óveral een succesverhaal van kunt maken, hoe hard je ook je best doet. De client moet het zelf ook willen en kunnen, al dan niet met extra begeleiding. Bij budgetbeheer is de verwachting dat de zelfredzaamheid van de client toeneemt zodat hij of zij uiteindelijk weer zelf de geldzaken kan regelen. Als het niet lukt dan moet je durven toegeven dat budgetbeheer niet toereikend is.
Deze jongeman bleek meer problematiek te hebben. Ik heb me naderhand afgevraagd of hij wel voldoende kon lezen en schrijven of dat hij misschien een licht verstandelijke beperking had en hij door iedereen overschat werd door zijn vlotte babbel. Het leek alsof hij, naarmate de einddatum van het WSNP traject in zicht kwam, alles en iedereen om hem heen wegduwde. De baan die hij sinds een paar maanden had verloor hij, vroeg geen uitkering aan, liet geen hulpverlener toe om hem daarbij te helpen en we kregen geen contact meer met hem. Hij verspeelde de kansen die hij kreeg waardoor de WSNP, slechts een paar maanden voor de einddatum, werd beëindigd.
Inmiddels is hij bij een beschermingsbewindvoerder ondergebracht en denk ik nog wel eens aan die eerste kennismaking. Ik heb heel veel geleerd van deze jongeman en casus. Zo let ik bijvoorbeeld beter op de signalen van laaggeletterdheid.
Je kunt helaas niet overal een succesverhaal van maken. Maar toch, bij iedere nieuwe client sta ik er weer nét zo in. Al heb ik die perfecte voorbereiding nu wel afgeleerd. Geen gesprek is hetzelfde en met begrip, menselijkheid en een vleugje humor kom je in ieder geval een stapje dichterbij het doel: vertrouwen opbouwen met je cliënt.